برای گزارش دادن معاونت علمی و آموزشی ایرنا از مرکز ارتباطات و اطلاع رس، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، بر اساس آمار، بیش از 60 درصد مصرف رادیوداروها تنها مربوط به رادیودارو تکنسیوم m99 است.
در ایران سالانه حدود یک میلیون بیمار از رادیوداروهای تکنسیوم M99 استفاده می کنند. تمام نیاز به مولیبدن-99 به ،وان مادر بسیاری از رادیوداروهای مبتنی بر تکنسیوم-m99 ارزش واردات حدود پنج میلیون یورو است به صورت کلی و با مشکلات فراوان عرضه می شود.
فرآیند استفاده از این ایزوتوپ رادیواکتیو در سازمان انرژی اتمی (شرکت ایزوتوپ پارس) وجود دارد و در داخل کشور تولید و در مراکز پزشکی هسته ای کشور مورد استفاده قرار می گیرد. اقتصادی و بهترین راه برای تولید ایزوتوپ رادیواکتیو مولیبدن-99، است،اج آن از محصولات شکافت اور،وم-235 است.
در پی حمایت های معاونت علمی در سال های اخیر، دانش تولید این رادیوایزوتوپ توسط سازمان انرژی اتمی ایجاد شد. با حمایت رایزنی علمی و شرکت ایزوتوپ ها و انرژی اتمی پارس، طرح تولید ایزوتوپ های رادیواکتیو مولیبدن-99 از شکافت اور،وم-235 در مقیاس صنعتی با وام 1200 میلیارد ریالی و 6 میلیون یورویی اجرا شد. مشاور علمی) – سهم مشاور (600 میلیارد ریال) در دست اقدام است.
مدیر پروژه طرح بزرگ مولیبدن بیان کرد: از مولیبدن برای تشخیص برخی بیماری ها استفاده می شود. هر هفته، بیمارستان ها و مراکز تشخیصی پزشکی هسته ای در سراسر کشور به رادیوداروهای مبتنی بر تکنسیوم-m99 نیاز دارند و سالانه بیش از یک میلیون بیمار از تکنسیوم-m99 بهره مند می شوند.
علی بهرامی السام، وی بیان کرد: این نیاز با واردات مولیبدن 99 به میزان 120 کوری توسط شرکت رادیوایزوتوپ پارس تامین می شود که گاه تحت تاثیر شرایط کشور تولیدکننده و یا تنش های سیاسی قرار گرفته و موجب تشویش بیماران و خانواده آنها می شود. از سوی دیگر، تمامی حلقه های زنجیره تامین آن، به استثنای حلقه فرآیند رادیوشیمیایی جداسازی و تصفیه آن، ی،ی تاسیسات تولید اور،وم هدفمند با غنی سازی 20 درصد و امکان تابش آن در راکتور هسته ای تهران، راکتور تحقیقاتی و امکانات لازم برای تولید انواع گروه های مرتبط رادیوداروها، موجود در داخل کشور؛ بنابراین تولید این محصول استراتژیک در داخل کشور بسیار حائز اهمیت است.
وی با بیان اینکه تجربه تولید مولیبدن در مقیاس حدود 120 کوری در زمان اجرای این فرآیند در کشور وجود ندارد، تصریح کرد: تولید مواد رادیواکتیو در صورت عدم توجه به ریسک های سرمایه گذاری ملاحظاتی دارد در انتقال فوری نتایج آزمایشگاهی به مرحله صنعتی زیاد است و امکان آسیب جبران ناپذیر وجود دارد، در حالی که تاسیسات سلول گرم در حین اجرای طرح تولید مولیبدن به روش فعال سازی نوترونی ا،ید مولیبدن می باشد. برای اجرای سریع فاز صنعتی در شرایط خاص من، نبود و همچنین با در نظر گرفتن شرایطی که برجام بر این طرح اعمال کرد، تصمیم گرفته شد طرح تولید مولیبدن در چند مرحله اجرا شود. به طوری که امکان اجرای پروژه با محدودیت های مالی و فناوری سازگار باشد. بنابراین، طرح بزرگ برای اطمینان از اجرای صحیح فرآیندهای متعدد در تولید پیشنهاد می شود. این موضوع شامل فرآیندهایی بود که در مراحل اولیه آزمایشگاه اهمیتی نداشتند، مانند مدیریت پسماندهای جامد، مایع و گاز و مدیریت فرآورده های جانبی شیمیایی گاهی مضر.
بهرامی السام، ادامه داد: مسائل فنی و مهندسی در زم، که تولید به صورت مداوم (روال) برای دوره های کوتاه (هر هفته) و برای مدت طول، (20 سال) پشت دیوار بتنی و شیشه های سربی با استفاده از دستگیره های مک،کی و مصالح خاص انجام می شود. مقاوم در برابر تشعشعات، و مطابق با ا،امات نهادهای مختلف مانند و، بهداشت، سازمان امنیت ملی، مدیریت پسماندهای هسته ای، دفاع ملی و آژانس بین المللی انرژی اتمی ظاهر متفاوتی خواهند داشت. در اینجا نتایج آزمون های فرآیندی که در مراحل آزمایشگاهی و نیمه صنعتی با موفقیت به پایان رسید، راه را برای بسیاری از سوالات جدید باز خواهد کرد. به ،وان مثال، داده‌هایی که طراحان برای بازسازی تأسیسات سلول داغ نیاز دارند، قبل از اجرای فاز صنعتی به دست نمی‌آیند، اما داده‌های قبلی که نمی‌توان از مسئولان دریافت کرد، راه را روشن می‌کند. قابل ذکر است که تجربه فرآیند گزینش در طرح فعلی پیش از این در هیچ کجای دنیا وجود نداشت که آن هم ناشی از شرایط خاص سیاسی و تحریم بود.
به گفته وی، سالانه بیش از چهار میلیون یورو برای تهیه رادیوایزوتوپ مولیبدن 99 هزینه می شود. همچنین ظرفیت بالقوه ای در کشور برای تولید اسلب اور،وم و تابش آن در راکتور تحقیقاتی تهران وجود دارد که با اجرای این پروژه محقق خواهد شد.
مجری طرح در خصوص فاز طرح تولید مولیبدن گفت: با توجه به شرایط و نیاز کشور و تغییر استراتژیک جه، در تولید مولیبدن، تولیدکنندگان منطقه ای در حال جایگزینی با بسیاری از شرکت های بزرگ تولیدی در دنیا هستند و این فاز نیمه صنعتی است. که با همکاری معاونت علمی و فناوری دانشگاه تکمیل شد و وارد فاز صنعتی شدیم.
وی ادامه داد: برنامه آینده پروژه افزایش اندازه تج،ات فرآیند رادیوشیمیایی در شرایط خاص است تا فرآیند تولید و پسماند به مدت 20 سال با تولید مستمر و بدون نقص هفتگی – هماهنگ با مراحل مدیریت و اجرا شود. اصلاح امکانات و تج،ات سلولهای داغ جهت پرتودهی و فیلتر ، نمونه تابیده شده – مشروط بر اینکه مطابق با شرایط بازرسی بین المللی و ا،امات دارویی و، بهداشت تهیه شده باشد. با توجه به اینکه سایر گروه های سازمان مشارکت کننده در پروژه خط مشی ها و نقشه راه خود را تعریف کرده اند، اجرای کامل طرح باید در آینده نزدیک هماهنگ و اجرایی شود.
همانطور که در مورد ظرفیت تولید مولیبدن اشاره شد: اساس این طرح تولید مولیبدن با توجه به امکانات و امکانات موجود بستگی به نیاز کشور دارد و اگر موضوع صادرات و امکان پرتودهی و انجام فرآیند در سایر تاسیسات باشد، انتقال دانش فنی بزرگترین دستاورد است.
بهرامی سام، خاطرنشان کرد: با اجرای این طرح قابلیت ایجاد حداقل 50 شغل مستقیم تخصصی برای مدت 20 سال ایجاد می شود و همچنین قابلیت هایی در سایر رده های مرتبط در سازمان ایجاد می شود.
منبع: https://www.irna.ir/news/85488352/%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%BE-%D9%85%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%AF%D9%86-%DB%B9%DB%B9-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF